Wojna polsko-niemiecka i obrona Głogowa, czyli sukces Bolesława Krzywoustego i męstwo Polaków

Lata starań o zjednoczenie i umocnienie Państwa Polskiego przez Bolesława Krzywoustego spowodowały narastanie konfliktów z zachodnimi sąsiadami. Zwycięstwo, które odniósł w wojnie ze swoim bratem Zbigniewem (wojna o dominium 1102-1106) skutkowało zjednoczeniem kraju i przejęciem pełni władzy przez Krzywoustego. Rosnąca w siłę Polska nie była na rękę królowi niemieckiemu, który zamierzał ponownie podzielić kraj Polan .

Władca niemiecki postawił Krzywoustemu ultimatum. Zażądał od niego w zamian za zaniechanie wyprawy, oddania połowy państwa wygnanemu Zbigniewowi, uznania zwierzchnictwa Cesarstwa, a także regularnego płacenia trybutu wynoszącego 300 grzywien rocznie lub dostarczania 300 rycerzy. Książe Polski odmówił. Wkrótce potem król niemiecki ogłosił mobilizację w całym Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego. Zebrał ogromne siły (ok. 10000 wojowników – liczba ogromna jak na tamte czasy) i wypowiedział wojnę.
Jako Casus Belli wykorzystał prawa przywrócenia władzy Zbigniewowi nad utraconymi ziemiami, co stało się oficjalnym powodem do zbrojnej interwencji.

24 sierpnia 1109 roku wojska niemieckie zaskoczyły polskie siły i zaczęły oblegać Głogów. Henryk V zdobył Podgrodzie (osada zakładana obok grodu) plądrując je i odcinając gród wraz z garnizonem od świata. Zaskoczenie było ogromne. Mieszkańcy po negocjacjach wyprosili pięciodniowy pokój w zastaw oddając swoje dzieci. W ten czas mieli wysłać prośbę do polskiego księcia, żeby pozwolił im poddać gród. Ten stanowczo odmówił i nakazał im się bronić. Na wieść o tym, Henryk V nakazał przywiązać dzieci do machin oblężniczych łamiąc dane słowo, gdyż niezależnie od decyzji Bolesława miał zwrócić zakładników. Gdy nad ranem obrońcy dostrzegli swoje żywe jeszcze dzieci wiedząc, że w razie prób obrony zginą – zdrętwieli. Cesarz liczył na złamanie morali obrońców. Nie przewidział jednak ich determinacji. Ponoć pierwszą strzałę wypuścił dowódca garnizonu, słysząc głos swojego syna, który brzmiał Bijcież! Z ojca ręki nie boli! Podstęp niemiecki, który miał być pomocny, dał przeciwny efekt. Spowodował straceńczą odwagę obrońców garnizonu, którzy poświęcili własne dzieci. Takiego czegoś król się nie spodziewał! Jak pisze kronikarz Gall Anonim w Kronice Polskiej:

Niemcy nakręcali kusze ręczne, Polacy zaś machiny z kuszami; Niemcy wypuszczali strzały, a Polacy strzały i inne pociski; Niemcy zataczali proce z kamieniami, a Polacy kamienie młyńskie i silnie zaostrzone pale. Gdy Niemcy zakryci przykrywami z desek, usiłowali podejść pod mur, to Polacy sprawiali im łaźnie wrzącą wodą, zasypując płonącymi głowniami. Niemcy podprowadzali pod bramy żelazne tarany, Polacy zaś staczali na nich z góry koła, zbrojne stalowymi gwiazdami. Niemcy po wzniesionych drabinach pięli się pod górę, a Polacy, zaczepiając ich hakami żelaznymi, porywali ich w powietrze.

Tekst ten daje przykład jaka siła wstąpiła w obrońców. Pomimo wielu prób i szturmów, Niemcy nie zdobyli Głogowa i ponosząc coraz większe straty zaczęli czuć przerażenie, które wzmagały jeszcze ataki polskich partyzantów, zarówno w dzień jak i w nocy. Po trzech tygodniach walk Niemcy musieli wycofać się spod Grodu.

Wojska Cesarstwa po tej klęsce nie wycofały się. Jeszcze z działań wojennych mając wciąż ogromne siły ruszyły na Wrocław, czego nie ułatwiała im polska ludność. Kronikarz Gall Anonim napisał:

Do walki z wrogiem stanęło nie tylko rycerstwo, ale cała ludność. Zawzięci chłopi znosili drobniejsze oddziały niemieckie, nękali wroga po lasach i bagnach.

Nastąpiła pełna mobilizacja narodu przeciwko najeźdźcy. Wojska niemiecki prowadziły działania na terenach polskich. W końcu doszło jesienią do Bitwy na Psim Polu, w którym wojska Henryka zostały zmuszone do odwrotu. Tak oto polski książę wraz z dzielnym narodem gotowym na takie poświęcenie jak w Głogowie, zdołał obronić suwerenność Polski.

Wojna ta umocniła pozycję Polski w ówczesnej Europie. W roku następnym Bolesław poprowadził odwetową wyprawę przeciwko Czechom za ich udział w wojnie przeciwko Polsce. Zakończenie walk wewnętrznych i zażegnanie na jakiś czas zagrożenia ze strony Cesarstwa pozwoliło Bolesławowi na podbój Pomorza.

© Adrian Grudziński
14 sierpnia 2018
źródło publikacji: „Wojna polsko-niemiecka (1109) i obrona Głogowa, czyli sukces Bolesława Krzywoustego i męstwo Polskich mieszkańców” / www.Kierunki.info.pl

Ilustracja © domena publiczna / Archiwum ITP