Nie pozwól aby przepadły stare fotografie, filmy czy pamiętniki! Podziel się nimi ze wszystkimi Polakami i przekaż do zasobów Archiwum Narodowego IPN!
OSTRZEŻENIE: NASZA WITRYNA JEST NIEPOPRAWNA POLITYCZNIE I WYRAŻA BEZMIERNĄ POGARDĘ DLA ANTYPOLSKICH ŚCIERW ORAZ WSZELKIEJ MAŚCI LEWACKIEJ DZICZY I INNYCH DEWIANTÓW.
UWAGA: PRZEGLĄDASZ STRONY ARCHIWALNE!
NASZ ZAWSZE AKTUALNY ADRES BIEŻĄCEJ STRONY TO:
tiny.cc/itp2

Dmowski, Roman

Przybliżenie czyjejkolwiek sylwetki nie może być jej gloryfikacją, nawet jeżeli na to zasługuje. Ma ukazywać postać żywą z zaletami i wadami, jakie każdy z ludzi ma. Jeżeli chodzi o osoby historyczne, jaką już jeden z ojców polskiego nacjonalizmu, Roman Dmowski, potrzebny jest dostęp do wielu źródeł. Do nich dostępu nie mam i dlatego oprę się tylko na najbardziej rozpowszechnionych faktach.

        Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku w rodzinie zubożałej szlachty – ojciec zarabiał na życie rodziny jako brukarz. Miał sześcioro rodzeństwa, z czego tylko dwoje braci dożyło starości. Rodzice dużą wagę przykładali do jego wykształcenia, choć sam siebie oceniał jako niezbyt przykładającego się do nauki. Od wczesnej młodości pociągała go działalność patriotyczna. Już w roku 1881 stworzył tajną organizację uczniowską „Strażnica”.
Po ukończeniu gimnazjum w 1886 roku wstąpił na Uniwersytet Warszawski i tam został działaczem najpierw Związku Młodzieży Polskiej „ZET”, a następnie Ligi Polskiej. Do Ligi Polskiej należał od 1889 roku, robiąc w niej w 1893 roku „przewrót” i tworząc Ligę Narodową, na czele której stanął sam.

        Inicjatywy te i zaangażowanie w działalność publiczną mogłyby wskazywać na człowieka z dużą charyzmą, jednak postępowanie okresu późniejszego przeczy temu. Mimo że był przystojnym, wysokim (179), wykształconym (doktoraty) poliglotą (znał cztery języki), to nie przepadał za życiem towarzyskim bardziej ceniąc pracę niż bale i spotkania towarzyskie. Nie związał się z żadną kobietą. Jedyny znany jego romans był z panią Marią Juszkiewicz, która jednak wyszła za Józefa Piłsudskiego. Na pytanie, dlaczego nie ożenił się, odpowiadał Małżeństwo i rodzina przeszkadzałyby w pracy na rzecz narodu. Był szorstki w obejściu, dobitnie wypowiadał się o innych, o ich przywarach, ocenach, sądach.

        Od 1890 roku Roman Dmowski zajmował się publicystyką, pisząc artykuły do pism swojego kierunku studiów – nauki przyrodnicze – (w latach 1891-1892 studiował w Paryżu), jak też do zakładanych czasopism patriotycznych, do pism literackich. Wziął udział w organizacji manifestacji patriotycznej z okazji 100. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, za co aresztowano go, a następnie wydalono z Warszawy. Udał się do Lwowa obejmując „Przegląd Wszechpolski”. Tworzył też inne miesięczniki dla ludzi prostych – robotników, chłopów. Działał na terenie od Lwowa do Opola organizując wychowanie patriotyczne młodzieży. Dużo też podróżował po całym świecie organizując kontakty z Polakami. Wracając z Brazylii, pod koniec 1900 roku osiadł w Krakowie i tu przeniósł „Przegląd Wszechpolski” propagując ideologię narodową w trzech zaborach oraz drukując m.in. Myśli nowoczesnego Polaka.

        Na przełomie 1904 i 1905 roku udał się do Japonii, by storpedować zamiary Józefa Piłsudskiego, związane z planem wywołania powstania w zaborze rosyjskim przy pomocy Japonii. Dmowski uważał, że jeszcze nie był to właściwy czas na odzyskanie niepodległości i to tylko z jednego zaboru. Po powrocie zlikwidował „Przegląd Wszechpolski” i wrócił do Warszawy, zostając w II i III Dumie posłem. W tym czasie w Warszawie tworzyły się bojówki rewolucyjne atakujące m.in. nacjonalistów, w odpowiedzi Roman Dmowski organizował bojówki nacjonalistyczne. Ferment toczył się w całej Europie i Dmowski, widząc nadchodzącą wojnę, wyraźnie opowiedział się po stronie Rosji w imię jedności słowiańskiej czym zraża część swoich zwolenników doprowadzając do rozłamu w Lidze Narodowej.

        W trakcie wojny cały czas pertraktuje z Petersburgiem o niepodległości Polski w sojuszu z Rosją i objeżdża stolicę na zachodzie próbując pozyskać sojuszników dla tej sprawy. Jednak władze Rosji nie kwapią się z deklaracjami. Po wybuchu rewolucji w Rosji R. Dmowski organizuje Komitet Narodowy Polski z siedzibą w Paryżu dokąd przenosi się jako jako Prezes Komitetu. W Komitecie znalazły udział wybitne jednostki ze wszystkich trzech zaborów z zadaniem wpływania na rządy zachodu w kwestii niepodległości Polski i jej granic. Komitet też organizuje „Błękitną” armię gen. Hallera którą R. Dmowski chce dowieźć do Polski przez Polski Gdańsk o co walczy z Lloydem George przeciwnikiem osłabiania Niemiec.

        Niestety, zabiegi Romana Dmowskiego o granice Polski na zachodzie nie odniosły wielkich sukcesów. Gdańsk został tylko Wolnym Miastem, nie przeszła koncepcja włączenia do Polski części Prus Wschodnich, na Śląsku ogłoszono plebiscyt i to z możliwością udziału ludności mieszkającej w Niemczech urodzonych na Śląsku, Ziemia Cieszyńska też w referendum tylko częściowo wróciła do Polski. Granica wschodnia ustalona została tylko wstępnie i to na linii Curzona. Mimo przeciwności zabiegi m.in. Romana Dmowskiego spowodowały odrodzenie państwa polskiego i to według jego koncepcji – nie państwa federacyjnego z Litwą i Ukrainą, ale inkorporacji ziem wschodnich do Polski. Niestety, granica wschodnia ustalona w Traktacie Ryskim pozostawiła na pastwę Sowietów parę milionów Polaków, z czego zdecydowana większość nie przeżyła. (W mojej rodzinie na 10 osób pozostałych na wschodzie od Dźwiny przeżył tylko najmłodszy, wychowany w sowieckim domu dziecka, całkowicie zrusyfikowany, o reszcie nikt nic nie wie).

        W niepodległej Polsce Roman Dmowski przez krótki czas był posłem, też krótko pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych, cały czas walcząc z obozem piłsudczykowskim. Po przewrocie majowym powołał Obóz Wielkiej Polski, pisał broszury szkoleniowe, objeżdżał miasta aktywując młodzież. I jeszcze raz obóz rządzący rzucił kłodę pod nogi Dmowskiemu – rozwiązywał po kolei struktury OWP, by w 1934 zlikwidować całkowicie. Na bazie OWP powstały inne organizacje nacjonalistyczne, jak Obóz Narodowo – Radykalny. Roman Dmowski jest niekwestionowanym twórcą polskiego ruchu narodowego.

Zmarł 2 stycznia 1939 roku w Drozdowie.


© Marek Chrapan
3 stycznia 2017
źródło publikacji:
www.kierunki.info.pl




Roman Dmowski, 1890
Biografia

         Urodził się 9 sierpnia 1864 roku w Kamionku (obecnie Warszawa, Praga-Południe), Roman Stanisław Dmowski h. Pobóg, mąż stanu i pisarz polityczny, teoretyk nacjonalizmu polskiego i współtwórca odrodzonego państwa polskiego; z wykształcenia doktor nauk przyrodniczych; od 1888 członek tajnej organizacji młodzieżowej „Zet” a od 1889 – Ligi Polskiej i współpracownik Głosu J. L. Popławskiego, w kwietniu 1893 dokonał wraz z kilkoma współpracownikami przewrotu w Lidze tworząc Ligę Narodową; jako organizator manifestacji w setną rocznicę Konstytucji 3 Maja, aresztowany i osadzony w Cytadeli a następnie zesłany do Mitawy, skąd uciekł w II 1895 i osiadł we Lwowie (a od 1901 w Krakowie); redaktor dwutygodnika Przegląd Wszechpolski, od 1896 członek Rady Głównej Ligi Narodowej i współorganizator (1897) Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego; w 1905 wrócił do Warszawy, stając na czele walki z ruchem rewolucyjnym w Królestwie Polskim; w lutym 1907 został posłem do II Dumy Rosyjskiej, przeforsował reorientację polityki narodowej z antyrosyjskiej na antyniemiecką i „neoslawistyczną”, przypłacając to wszelako kilkoma secesjami z ruchu; wybrany ponownie do III Dumy, złożył mandat w lutym 1909; wskutek porażki w wyborach do IV Dumy w 1912 na rzecz żydowskiego kontrkandydata E. Jagiełły, ogłosił bojkot ekonomiczny Żydów; z chwilą wybuch I wojny światowej (za której cel główny z polskiego punktu widzenia uznał klęskę Niemiec i zjednoczenie ziem polskich, jako etap do niepodległości) utworzył Komitet Narodowy Polski; po zajęciu Warszawy przez Niemców wyjechał do Piotrogradu, gdzie brał udział w pracach polsko-rosyjskiej komisji mającej opracować plan przyszłej autonomii Królestwa Polskiego; w 1915 wyjechał za zgodą władz rosyjskich na Zachód, gdzie po raz pierwszy w lutym 1916 roku złożył na ręce ambasadora rosyjskiego we Francji memoriał postulujący odbudowanie niepodległego państwa polskiego; w 1917 roku został prezesem utworzonego przez siebie w Lozannie Komitetu Narodowego Polskiego, uznanego później przez Ententę za oficjalną reprezentację narodu polskiego; z jego inicjatywy została utworzona polska tzw. Armia Błękitna pod dowództwem gen. J. Hallera; jako delegat pełnomocny Polski na Konferencję Pokojową w Wersalu odegrał kluczową rolę w wynegocjowaniu kształtu terytorialnego Polski (acz jego postulaty szły dalej niż uzyskane) i jego podpis (obok J. I. Paderewskiego) widnieje pod Traktatem Wersalskim (28 VI 1919) przywracającym formalnie Polskę na mapę Europy; po powrocie do Polski (V 1920) jego rola polityczna zmalała: był
Roman Dmowski w Tłokini, 1936
formalnie posłem na Sejm Ustawodawczy z ramienia Związku Ludowo-Narodowego, członkiem Rady Obrony Państwa w 1920 oraz ministrem spraw zagranicznych w drugim rządzie W. Witosa (X-XII 1923), lecz nie angażował się nawet w działalność stronnictwa, zdominowanego przez polityków parlamentarnych; w reakcji na przewrót majowy utworzył (XII 1926) ponadpartyjny Obóz Wielkiej Polski i został prezesem jego Wielkiej Rady, oraz zreorganizował (1928) stronnictwo, które „zgubiło” przymiotnik „demokratyczne” i stało się Stronnictwem Narodowym, pełniąc w nim nieformalną rolę inspirującą i przywódczą, za pośrednictwem niejawnych „siódemek” i „dziewiątek”; był kawalerem Wielkiej Wstęgi Orderu Odrodzenia Polski, kilku odznaczeń zagranicznych oraz doktorem h.c. uniwersytetu w Cambridge i Uniwersytetu Poznańskiego; w sensie ideowym sam przeszedł ewolucję (i stymulował ją w ruchu narodowym) od formuły narodowo-demokratycznej i liberalnej nacjonalizmu oraz pozytywizmu i darwninizmu społecznego do formuły narodowo-katolickiej i koncepcji rządów „elity narodowej”; przez większość życia agnostyk, nawrócił się w ostatnim roku życia i powrócił do praktyk sakramentalnych; zmarł 2 stycznia 1939 roku.


© prof. Jacek Bartyzel
9 sierpnia 2014
źródło publikacji:
www.myslkonserwatywna.pl





Wikipedia ☞ Roman Dmowski







Ilustracje:
Fot.1 © brak informacji
Fot.2 © domena publiczna / Archiwum Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych
Fot.3 © domena publiczna / Ilustrowany Tygodnik Polski
Fot.4 © domena publiczna / Ilustrowany Tygodnik Polski
Fot.5 © brak informacji



ARTYKUŁ PRZYWRÓCONY Z KOPII ZAPASOWYCH, Z TEGO POWODU ORYGINALNY FORMAT ARTYKUŁU MOŻE NIE PASOWAĆ DO FORMATU OBECNEGO BLOGU. NIEKTÓRE ILUSTRACJE MOGĄ BYĆ OBECNIE NIEDOSTĘPNE, A LINKI MOGĄ BYĆ NIEAKTUALNE.

UAKTUALNIENIE: 2018-01-02-07:22 / J. (wszystkie ilustracje)

2 komentarze:

  1. Pan Dmowski był z pewnością Patriotą (tak, przez duże P) i jego wkład w odzyskanie niepodległości z pewnością jest wielki; jednak pan Dmowski był politykiem - krótko mówiąc - „od gadania”, niewiele różniącym się pod tym względem od wielu innych politykujących patriotów polskich, od Witosa po Paderewskiego. Jednak żeby odzyskać niepodległość (tak wtedy, jak i kiedykolwiek później, aż po dzień dzisiejszy) potrzebne są CZYNY. I takim właśnie politykiem „od czynów” przede wszystkim (od gadania też, ale to było na drugim miejscu) był właśnie pan Piłsudski, i dlatego pan Piłsudski był i zawsze będzie tym, z którym wiąże się odzyskanie niepodległości Polski.
    Najwspanialsze przemowy i programy nigdy nie zastąpią walki, nie wspominając o niektórych (delikatnie mówiąc) mrzonkach pana Dmowskiego i całej ówczesnej NDecji, do samego końca liczących na pokojowe układy z okupantami i uzyskanie przyzwolenia od cara na rezurekcję Polski - oczywiście nadal podległej Rosji, gdyż pełna niepodległość nawet im się wtedy nie marzyła...
    Jakkolwiek by nie pisać o panu Dmowskim i jego zasługach dla Polski, których miał wiele, niepodważalnym jednak jest fakt, że gdyby nie było wtedy Piłsudskiego to i z absolutną pewnością nie byłoby też wolnej i niepodległej II Rzeczypospolitej. Jest to tak oczywiste, że trzeba być chyba politycznym ślepcem lub totalnym naiwniakiem, aby tego nie dostrzec.

    DeS

    OdpowiedzUsuń
  2. Chwała Bohaterom!

    OdpowiedzUsuń

UWAGA: PRZEGLĄDASZ STRONY ARCHIWALNE!
NASZ ZAWSZE AKTUALNY ADRES BIEŻĄCEJ STRONY TO:
tiny.cc/itp2